Bibliografische gegevens

Louis Couperus, De komedianten. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, 1917. 15,3 x 21 cm. 348 p. Prijs ƒ3,25; geb. ƒ3,90; Weelde uitgave ƒ25,00.

Louis Couperus, De komedianten. Tweede druk. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, 1918. 15 x 21 cm. 348 p. Prijs ƒ3,25; geb. ƒ4,50.

Louis Couperus, De komedianten. Derde druk. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, 1922 [1923]. 15 x 21 cm. 348 p. Prijs ƒ3,25; geb. ƒ3,90.

Louis Couperus, De komedianten. [Vijfde druk] Amsterdam, Atheneum - Polak & van Gennep. 1968. 12,7 x 20,2 cm. 327 [328] p. Prijs ƒ12,50; geb. 17,50

Louis Couperus, De komedianten. Zesde druk. Amsterdam, Atheneum - Polak & van Gennep. 1968. 12,5 x 20,5 cm. 327 [328] p. Prijs ƒ22,50.

Grote belletrie serie.

Drukgeschiedenis tot 1973
[1] 1917, 1e druk, Nijgh & Van Ditmar’s Uitgevers Maatschappij, Rotterdam. Oplage: 3000 ex. NvdB jrg. 84, 1917, nr. 88, 16 nov., p. 1602.
[2] 1918, 2e druk, Nijgh & Van Ditmar’s Uitgevers Maatschappij, Rotterdam. Oplage: vermoedelijk tussen de 500 en 1000 ex. NvdB jrg. 85, 1918, nr. 93, 6 dec., p. 1425.
[3] 1922, 3e druk, Nijgh & Van Ditmar’s Uitgevers Maatschappij, Rotterdam. Oplage: vermoedelijk tussen de 500 en 1000 ex. NvdB, jrg. 90, 1923, nr. 63, 10 aug., p. 784.
[4] 1955, in Verzamelde werken, deel 10.
[5] 1968, 1e druk, Atheneum - Polak & van Gennep, Amsterdam. Brinkman 1968, p. 151.
[6] 1968, 6e druk, Atheneum - Polak & van Gennep, Amsterdam. Brinkman 1969, p. 159.

Contract
1e druk 2500 gulden voor de eerste 3000 daarboven 500 gulden en meer dan 5000, 10% over de verkoopprijs.

Toelichting
Deze titel was de eerste uitgave bij Nijgh & Van Ditmar. Veen wilde de hoge royalty en de verzoeken om een lening niet langer honoreren. Couperus ging bij andere uitgevers proberen om toch een hoog honorarium te krijgen, hij zat in geldnood. Bij Nijgh & Van Ditmar lukte dat uiteindelijk. Aanvankelijk had Couperus zelf met Nijgh & Van Ditmar onderhandeld, toen dat niet naar zijn genoegen ging, heeft hij zijn neef mr. F.E. Vlielander Hein gemachtigd de onderhandelingen te voeren. Deze historische roman werd zoals gebruikelijk reeds eerder gepubliceerd in Groot Nederland jrg. 15, 1917, I, jan.-mei, p.1-56, 113-181, 225-282, 337-386, 449-495. Couperus probeerde ook een hoger honorarium te krijgen voor deze voorpublicatie. Hij vroeg ƒ6,00 per pagina terwijl hij al reeds ƒ4,00 kreeg, twee maal zoveel als de uitgever normaal betaalde. Zijn neef had goed onderhandeld. Het honorariumpercentage kwam uit op ruim 25% van de ingenaaide verkoopprijs, ongeveer ƒ0,83 per exemplaar bij een oplaag 3000 exemplaren. De uitgever heeft dit waarschijnlijk als investering gezien om Couperus aan zijn uitgeverij te binden. In het Nieuwsblad voor den boekhandel werd de uitgave voor het eerst genoemd in de rubriek ‘uitgaven in voorbereiding’ in nr. 63 van de jaargang 84, 10 augustus 1917. De titel verscheen in november 1917 in drie uitvoeringen, ing. ƒ3,25, geb. ƒ3,90 en genummerd met handtekening van Couperus en gebonden in suède voor ƒ25,00. De weelde uitgave werd in het Nieuwsblad van de boekhandel niet genoemd. Tot genoegen van de uitgever raakte de eerste druk snel uitverkocht en kon in december 1918 een nieuwe druk worden opgelegd waarin enkele wijzigingen op verzoek van de auteur in het staande zetsel werden aangebracht. Ook bij de tweede druk werd de herdruk aangekondigd in de rubriek ‘Uitgaven in voorbereiding’ in nr. 65 van de jaargang 85, 30 augustus 1918. De prijs voor de ingenaaide en de gebonden editie bleven gelijk. In 1920 verhoogde de uitgever de prijzen van diverse boeken waaronder De komedianten, de prijs ging voor de ingenaaide editie bleef gelijk, ƒ3,25 en de gebonden editie ging naar ƒ4,50, Nieuwsblad voor den boekhandel, jrg. 87, nr. 6, 20 januari 1920. Eerst vier jaar later kon een derde druk worden vervaardigd. Ook in deze druk zijn enkele zetfouten verbeterd in het staande zetsel. De prijzen veranderde na de prijsverhoging in 1920 niet. De publicatie in het Nieuwsblad voor den boekhandel kwam pas in augustus 1923. Na de derde druk was verschenen stortte de verkoop in en heeft de uitgever deze niet meer herdrukt. Uit afrekeningen van 25 mei 1925 gezonden aan weduwe Couperus is op te maken dat eind 1924 3542 exemplaren waren verkocht. Dat is boven de 3000 exemplaren waar Couperus het voorschot verkregen had. Waarschijnlijk heeft Couperus in 1918 nog ƒ500, gehad. In elk geval heeft mevrouw Couperus tijdens haar leven geen betalingen voor Komedianten ontvangen.
In 1955 verscheen deze titel in de Verzamelde werken van de gezamenlijke uitgevers. Deze uitgave was herspeld.

In 1968 werd in licentie de pocket uitgave gerealiseerd Atheneum - Polak & van Gennep. Voor deze druk werd de originele spelling weer gebruikt en niet de spelling uit 1955. De keuze werd verantwoord achter in de uitgave. De uitgave werd verantwoord als vijfde druk. Het was kennelijk een succes. De verkoopprijs was ing. ƒ12,50 en geb. 17,50. In december 1968 werd de zesde druk, een gebonden uitvoering met stofomslag op de markt gebracht in de Grote belletrie serie voor ƒ22,50.

De titel is in drie talen vertaald en was vooral in Duitsland met drie drukken een succes. Voor meer informatie over de Duitse uitgaven zie hiervoor Couperus bij de buren van dr. Ruud K. Veen.

Voor meer informatie zie: Versierde verhalen, p. 297-299 en de verantwoording in deel 37 van Volledige werken Louis Couperus.

Edities en variaties beschreven en afgebeeld in Versierde verhalen, p. 297-299.
1 Gebonden in grof linnen band bedrukt in goud en zwart (1.1).
2 Ingenaaide versie van de eerste druk (1.2).
3 Weelde uitgave in rood of in grijs suède.
4 Gebonden gladder linnen band met gelijke vormgeving (2.1).
5 Gebonden in licht rode linnen band zonder uitgever vermelding op voorplat (3.3).
6 Gebonden in fijner linnen band met uitgever vermelding, masker in goud (3.2).
Edities en variaties niet beschreven en afgebeeld in Versierde verhalen.
2.2 Gebonden in licht rode linnen band zonder uitgever vermelding op voorplat
3.1 Gebonden editie. Groengrijs linnen band. Grover linnen.
3.4 Ingenaaide editie. Groen papieren omslag.
3.5 Ingenaaide editie. Geel papieren omslag. Masker op voorplat gewijzigd.

3.6 Gebonden editie. Beige band. Opband lange uitgeversnaam.
5.1 Pocket uitgave. Uitgeverij Atheneum - Polak & van Gennep.

5.2 Gebonde editie met stofomslag gelijk aan pocket uitgave.
6.1 Gebonden in zwart linnen band met stofomslag.

Verklaring nummering 3.4.1: 1e cijfer is drukvolgnummer, 2e cijfer editie, 3e cijfer variant van de editie.

In collectie

1.1.1 Van Vliet 1.
Gebonden in grof lichtgrijs linnen met decoratie in goud, lijnen in blinddruk en tekst in zwart. Jaar van uitgave vermeld op titelpagina MCMXVII.
Boekblokformaat 15,3 x 20,5 cm, bandhoogte 21,1 cm hoog.
Zetspiegel 10,4 x 14,3 exclusief sprekende hoofdregel met paginacijfer. Zetbreedte 23 aug. Regelhoogte 12 punt, 32 tekstregels per pagina.
Omvang 21¾ vel van 16, 348 blz. Laatste tekstpagina 348.
Drukker is niet vermeld. Zeer waarschijnlijk in eigen drukkerij gedrukt. Gebonden met kapitaalbandje boven en onder. Rondom schoon gesneden. Donkergrijs schutblad. Vier naaisteken. Velaanduiding op eerste pagina van het vel onderaan, laatste velnummer 22*.
Binder is niet apart vermeld.

1.1.2. Gebonden in grof lichtgrijs linnen met decoratie in goud, lijnen in blinddruk en tekst in zwart. Jaar van uitgave vermeld op titelpagina MCMXVII.
Boekblokformaat 15,3 x 20,5 cm, bandhoogte 21,1 cm hoog.
Nieuwe bindpartij. Licht schutblad. Drie naaisteken. Linnen van de band is gelijk aan elkaar. Gegevens binnenwerk verder gelijk

1.2. Van Vliet 2.
Ingenaaide editie van de eerste druk. Omslag licht grijsgroen karton met ontwerp gelijk aan gebonden editie maar gedrukt in een kleur in zwart. Auteur en titel over de langsrichting. Uitgeversvignet op achterplat. Niet schoon gesneden.
Formaat 15 x 20,8 cm.
Overige gegevens gelijk aan twee.

Van Vliet: ‘Gedrukt van het zetsel van de eerste druk met enkele correcties.’ Van Vliet noemt dit de tweede oplage. Zoals al eerder betoogd is dit geen houdbaar standpunt en strookt niet met de gangbare praktijk. Zie ook de algemene inleiding.

2.1. Van Vliet 4
Gebonden in fijn lichtbeige linnen. Bandontwerp gelijk aan eerste druk. Op titelpagina vermelding Tweede druk en jaar van uitgave MCMXVIII.
Boekblokformaat 15,3 x 20,5 cm, bandhoogte 20,9 cm hoog.
Zetspiegel 10,4 x 14,3 exclusief sprekende hoofdregel met paginacijfer. Zetbreedte 23 aug. Regelhoogte 12 punt, 32 tekstregels per pagina.
Omvang 21¾ vel van 16, 348 blz. Laatste tekstpagina 348.
Drukker en binder zijn niet vermeld. Zeer waarschijnlijk in eigen drukkerij gedrukt. Gebonden met kapitaalbandje boven en onder. Rondom schoon gesneden. Velaanduiding op eerste pagina van het vel onderaan, laatste velnummer 22*.
In deze druk zijn correcties van de auteur doorgevoerd en zetfouten verbeterd. Erratum op 348 is vervallen.

2.2. Ingenaaide editie. Omslag licht grijsgroen karton met ontwerp gelijk aan gebonden versie maar gedrukt in een kleur in zwart. Auteur en titel over de langsrichting. Uitgeversvignet op achterplat. Niet schoon gesneden.
Formaat 15 x 20,8 cm.
Overige gegevens binnenwerk gelijk aan gebonden editie.

3.1. Gebonden editie. Groen grijs grover linnen band met band ontwerp gelijk aan vorige drukken. Schutbladen gedecoreerd. Daarom zeer waarschijnlijk de eerste bindpartij.
Op titelpagina is derde druk vermeld en jaar van uitgave MCMXXII.
Boekblokformaat 15 x 20,4 cm, bandhoogte 21 cm hoog.
Zetspiegel 10,4 x 14,3 exclusief sprekende hoofdregel met paginacijfer. Zetbreedte 23 aug. Regelhoogte 12 punt, 32 tekstregels per pagina.
Omvang 21¾ vel van 16, 348 blz. Laatste tekstpagina 348.
Drukker en binder zijn niet vermeld. Zeer waarschijnlijk in eigen drukkerij gedrukt. Gebonden met kapitaalbandje boven en onder. Rondom schoon gesneden. Velaanduiding op eerste pagina van het vel onderaan, laatste velnummer 22*.
In deze druk zijn correcties van de auteur doorgevoerd en zetfouten verbeterd.

3.2. Van Vliet 6
Gebonden editie. Beige linnen met fijner structuur linnen met gelijk ontwerp maar uitgeversnaam is gewijzigd in Nijgh & van Ditmar N.V. - Rotterdam.
Schutbladen zonder decoratie, gelig van kleur.
Boekblokformaat 15 x 20,3 cm, bandhoogte 21 cm hoog.
Overige gegevens binnenwerk gelijk aan 3.1.

3.3. Van Vliet 5
Gebonden in rood beige linnen band zonder lijnen in blinddruk en bedrukt in een kleur in roodbruin. Gebonden zonder kapitaal bandjes boven en onder. Uitgevernaam niet meer op het voorplat en op rug auteur en titel in langsrichting. Gezien de uitvoering zeker een bindpartij uit de oorlog. Ook de vermelding geschreven op het schutblad 6 februari 1942 ondersteund de veronderstelling.
Overige gegevens van het binnenwerk zijn gelijk.
Boekblokformaat 14,8 x 20,4 cm, bandhoogte 21,1 cm hoog.

3.4. Ingenaaide editie van de derde druk gebonden in groen papieren omlag met ontwerp gelijk aan de eerste en tweede druk, bedrukt in zwart
Formaat 15,8 x 20,8 cm.
Overige gegevens binnenwerk gelijk. Niet schoon gesneden.

3.5. Ingenaaide editie van de derde druk. Genaaid gebrocheerd in geel papieren omslag, bedrukt in zwart. Afbeelding op voorplat vervangen door twee maskers. Lettertype gewijzigd.
Formaat 15,3 x 21,1 cm. Rechterzijde schoon gesneden, boven en onderzijde niet. Overige gegevens gelijk.

3.6 De komedianten - VV 6

Gebonden editie. Beige linnen met fijnere structuur linnen met gelijk ontwerp maar uitgeversnaam is ongewijzigd, gelijk aan 3.1. Schutbladen zonder decoratie, paars van kleur. Boekblokformaat 15 x 20,3 cm, bandhoogte 21 cm. Overige gegevens binnenwerk gelijk aan 3.1.

5.1. Genaaid gebrocheerde uitgave. In licentie uitgeven door Athenaeum - Polak & Van Gennep te Amsterdam. Jaar van uitgave 1968 vermeld op titelpagina. Druk niet vermeld in voorwerk maar verklaard in de verantwoording op pagina 325.
Omslagontwerp: H.P. Doebele. Typografie binnenwerk: Jacques Janssen.
Boekformaat 12,7 x 20,2 cm.
Zetspiegel 9 x 16,3 exclusief paginacijfer. Zetbreedte 20 aug. Regelhoogte 12 punt, 36 tekstregels per pagina.
Omvang 20,5 vel van 16. 328 blz. Laatste tekstpagina 327.
Binnenwerk door N.V. Drukkerij Hooiberg, Epe. Omslag door Drukkerij Confiance, Amsterdam. Binder is niet vermeld..

5.2 De komedianten

Gebonden uitgave met stofomslag. Grijs linnen band bedrukt op rug in goud. Stofomslagontwerp gelijk aan het omslag van de pocketuitgave. Inhoudelijke gegevens gelijk, ook het papier is gelijk. Boekblokformaat 12,5 x 20,2 cm. Bandhoogte 20,8 cm. Kapitaalbandjes boven en onder. Op rug auteur, titel en uitgeversvignet gelijk aan de rug van de pocketuitgave. Voor- en achterplat blanco.

6.1. Gebonden in zwart linnen band met op rug met goudstempel bedrukt en voorzien van stofomslag bedrukt in paars en zwart. Serie uitvoering van ‘Grote Bellettrie Serie’. Jaar van uitgave 1968 vermeld op titel pagina. Druk vermelding op pagina 4 ‘Zesde druk, december 1968'. Boekverzorging Jacques Janssen.
Boekblokformaat 12,5 x 19,9 cm, bandhoogte 20,5 cm.
Zetsel van de vijfde druk. Typografie van de hoofdstuknummers gewijzigd. Verantwoording aangevuld. Binder en drukker omslag niet meer vermeld. Overige gegevens gelijk aan vijfde druk.

Vertalingen zijn verschenen in het Engels, Duits en Hongaars

Engelse uitgave
The comedians. Astory of Ancient Rome

Amerikaanse uitgave
The comedians. Astory of Ancient Rome

Duitse uitgaven
Die Komödianten, Roman

Hongaarse uitgave
Komédiások, Regény

Couperuscollectie