Bibliografische gegevens

Louis Couperus, Extaze. Een boek van geluk. Amsterdam, L.J. Veen, [1892]. 13 x 19,7 cm. 200 [208] p. Prijs ƒ2,25; geb. ƒ2,75.

Louis Couperus, Extaze. Een boek van geluk. Tweede druk. Amsterdam, L.J. Veen, [1894]. 15,5 x 21,3 cm. 200 [208] p. Prijs ƒ1,90; geb. ƒ2,50.

Louis Couperus, Extaze. Een boek van geluk. Derde druk. Amsterdam, L.J. Veen, [1905]. 15,5 x 21 cm. 169 [180] p. Prijs ƒ1,50; geb. ƒ1,90.

Louis Couperus, Extaze. Een boek van geluk. Vierde druk. Amsterdam, L.J. Veen, [1920]. 10,5 x 17,3 cm. 191 [192] p. Prijs ƒ1,75.

Uren van Ontspanning nr. 12.

Louis Couperus, Extase. Een boek van geluk. Zevende druk. Amsterdam, L.J. Veen’s Uitgeversmij N.V. [1965]. 11,3 x 18 cm. 124 [128] p. Prijs ƒ1,75.

Amstelboeken nr. 171.

Drukgeschiedenis
[1] 1892, 1e druk, L.J. Veen - Amsterdam. Oplage: waarschijnlijk 1250 ex. NvdB jrg. 59, 1892, nr. 42, 24 mei, p. 332.
[2] 1894, 2e druk, L.J. Veen - Amsterdam. Oplage: waarschijnlijk 1250 ex. NvdB jrg. 61, 1894, nr. 85, 25 okt., p. 459.
[3] 1905, 3e druk, L.J. Veen - Amsterdam. Oplage: 2000 ex. NvdB jrg. 72, 1905, nr. 17, 28 feb., p. 99.
[4] 1920, 4e druk, L.J. Veen - Amsterdam. Oplage: 4000 ex. NvdB jrg. 87, 1920, nr. 41, 21 mei, p. 490.
[5] 1949, 1e druk, L.J. Veen - Amsterdam / Nijgh & van Ditmar - Rotterdam. Bundel Mozaïek.
[6] 1952, 1e druk, Samenwerkende Uitgevers - Amsterdam. Verzamelde werken, deel 2.
[7] 1965, 7e druk, L.J. Veen - Amsterdam. Amstel pocket 171. Brinkman 1961-1965, p. 483.

Contract
Eerste druk 550 gulden. Elke herduk 300 gulden. In 1904 zijn alle rechten verkregen te samen met Majesteit, God en goden, Over lichtende drempels, De boeken der kleine zielen 8 dln, Babel, Eene illusie, De stille kracht, Langs lijnen van geleidelijkheid, Fidessa, Psyche, Noodlot, Metamorfoze, Wereldvrede, Hooge troeven, De verzoeking van den H. Antonius, Williswinde, Extaze. (Volgorde contract)

Toelichting
Extaze was de eerste uitgave van Couperus bij L.J. Veen. De uitgave verscheen in mei 1892 in een oplage van 1250 exemplaren. De eerste druk werd op de markt gebracht ingenaaid voor ƒ2,25 en gebonden voor ƒ2,75. Couperus kreeg 550 gulden voor de eerste oplage, dat is 0,44 cent per exemplaar, bijna 20% van de ingenaaide verkoopprijs. Het zetten en drukken was in die tijd niet duur, circa 9 gulden per vel, de investering voor het zetten en drukken bedroeg 72 gulden, 6 cent per exemplaar. Het binden zal ongeveer zal voor een ingenaaid exemplaar 1,5 cent gekost hebben en voor een gebonden exemplaar was dat circa 30 cent. Inclusief de diverse kosten zal de kostprijs voor een ingenaaid exemplaar uitkomen op circa 60 cent en de gebonden versie 85 cent. In de boekhouding werd de gemiddelde prijs opgenomen en de eerste druk stond voor 75 cent in de boeken. Uit de jaarrekening blijkt dat er op voorraden niet werd afgeschreven. De banden werden niet apart gewaardeerd. Uit de jaarrekening blijkt dat het honorarium of copierecht niet op de balans werd gewaardeerd maar direct als kosten werden genomen. De korting voor de boekhandel was toen vrij hoog, tenminste 30 procent. De uitgever heeft aan de eerste druk redelijk verdiend ook al omdat er na twee jaar een herdruk nodig was. Uit de boeken is het volgende staatje op te maken

                       1892      1893       1894     1895        1896       1897       1898
Voorraad         220           41    1275    1143       975       777          635
Waarde        ƒ0,75      ƒ1,00       ƒ0,35     ƒ0,35      ƒ0,35       ƒ0,35       ƒ0,35
Banden        57        34             57          56           24           18             51
Bedrag    ƒ165,00    ƒ41,00    ƒ446,25   ƒ400,05 ƒ341,25 ƒ271,95    ƒ222,25
Winst      ƒ638,17 ƒ130,26      ƒ6,01   ƒ105,53    ƒ158,29    ƒ171,19    ƒ118,19

Op de balans van 1892 stond aan voorraadwaarde 165 gulden en werd als winst verantwoord ƒ638,17. Gezien de voorraad zijn er ongeveer 1000 exemplaren verkocht, dat is een winst van circa 63 cent per exemplaar, de kostprijs was 75 cent dus was de opbrengst per exemplaar circa ƒ1,38. In de eerste druk zijn in de eerste twee vellen perscorrectie toe gepast zonder de vellen die reeds gedrukt waren te vernietigen. Hierdoor zijn er in de eerste druk inhoudelijke varianten ontstaan. Zie voor meer informatie de verantwoording in deel 5 van de serie Volledige werken Louis Couperus, pagina 111. De eerste druk was relatief snel uitverkocht. De voorpublicatie in de De Gids jrg. 56, jan. 1892, I, p. 1-90 was goed ontvangen en heeft verkoopbevorderend gewerkt.
In oktober 1894 verscheen de tweede druk. De prijs werd verlaagd, ingenaaid naar ƒ1,90 en gebonden naar ƒ2,50. Bij een oplaag van 1250 exemplaren was de uitgever nu maar ƒ0,24 aan honorarium kwijt, iets minder dan 13% van de ingenaaide verkoopprijs. De tweede druk is regel op regel overgezet naar de eerste druk. De uitgever spaarde kosten noch moeite om het mooi uitgegeven op de markt te brengen en Couperus naar het zin te maken, hij schakelde Roland Holst in voor het bandontwerp. Omdat het binden relatief duur was werden er steeds kleine partijen gebonden, 100 tot 150 was heel gewoon.
De derde druk verscheen ruin tien jaar later in 1905 ook weer voor een lagere prijs ƒ1,50 en ƒ1,90 gebonden. De derde druk is gezet naar de tweede druk, niet regel op regel maar met een nieuw layout, twee regels meer per pagina echter de regelhoogte was één punt minder. De omvang liep daardoor 32 pagina’s in. De hogere oplaag en de lagere productiekosten kon de prijs dus ook lager worden. Ondanks deze lagere prijs heeft het lang geduurd voordat de plano voorraad geheel was verbruikt. De derde druk was nog niet uitverkocht toen er een vierde druk werd uitgebracht. Dat blijkt uit het aantreffen van de derde druk in de bruine band uit 1940 en de blauwe Oorlogsband. De derde druk werd naast de serie Werken van Couperus ook in serieverband tegen een lagere prijs aangeboden in de serie Boeken uit de oude doos, als deel 5; voor 60 cent. Zover nu bekend is de derde druk in vier verschillende banden verschenen.
De vierde druk verscheen 15 jaar later in 1920, een jaar na de dood van L.J. Veen Sr, weer tegen een lagere prijs, ƒ1,75 in papieren band met stofomslag. Het formaat was kleiner. Het is gezet naar de derde druk, zelfde zetbreedte maar twee regels minder zodat de omvang van de eerste druk weer werd verkregen. De vierde druk maakte deel uit van de serie Uren van ontspanning. In deze serie en formaat werden ook andere titels van Couperus uitgebracht zoals Fidessa, Majesteit, Noodlot en Psyche.
Eerst in 1965 verscheen de titel weer als zelfstandige uitgave in serie Amstel Boeken. Het werd de zevende druk, de vijfde en zesde druk waren uitgaven in verzamelwerken. De zevende druk is gezet naar de tekst van de Verzamelde werken, deel 2. De tekst daarin was de herspelde versie. De verkoopprijs was ƒ1,75.

Voor meer informatie zie: Versierde verhalen, p. 129-135 en de verantwoording in deel 5 van Volledige werken Louis Couperus.

Edities en variaties beschreven en afgebeeld in Versierde verhalen p. 129-135.
1 Gebonden in blauwlinnen band met zilveren ster en wolken, titel in goud en handtekening van Couperus (1.1).
2 en 3 Gebonden in wit linnen band bedrukt in goud met ontwerp van Roland Holst (2.1).
4 Ingenaaide editie eerste druk met ander ornament van Roland Holst dan de gebonden editie.
5 Gebonden in serieband Werken van Couperus (3.1).
6 Ingenaaide editie derde druk in het serieomslag Werken van Couperus. (3.5)
7 Ingenaaide editie derde druk in het serieomslag Werken van Couperus, kleurvariant. Vermoedelijk minder verkleurd.
8 Gebonden in Roland Holst band groen op grijs (3.2).
9 Vierde druk, gebonden met stofomslag met paarse letters naar ontwerp van Roland Holst (4.1).
10 Gebonden in lichte paarse band serie Uren van ontspanning (4.1).
11 Papieren band serie ontspanning (4.2).
12 Stofomslag met geborduurd rondje (4.2).
26 Goedkope uitgaven p. 349 afb. 26 (3.3).
Edities en variaties niet beschreven in Versierde verhalen.
1.2 Oorspronkelijk ingenaaide editie. Nu gekartonneerd met linnen rug.
2.2 Gebonden in linnen band bedrukt in groen met ontwerp van Roland Holst.
7.1 Pocketuitgave in de serie Amstel Boeken.

Verklaring nummering 3.4.1: 1e cijfer is drukvolgnummer, 2e cijfer editie, 3e cijfer variant van de editie.

In collectie

1.1. Van Vliet 1
Gebonden in donkerblauw linnen band met decoratie in zilver en grijs, belettering in goud naar ontwerp van Couperus mogelijk getekend door Pieter de Josselin de Jong (1861-1906) naar aanwijzingen van de auteur. Op achterplat uitgeversmonogram in blindstempel. Het ontwerp is ook gebruikt voor Een lent van vaerzen en Eene illusie. Eerste band. Jaar van uitgave is niet vermeld.
Boekblokformaat 12,5 x 19,2 cm, bandhoogte 19,8 cm hoog.
Zetspiegel 7,7 x 13,1 exclusief sprekende kopregel en paginacijfer. Zetbreedte 17 aug. Regelhoogte 14 punt, 25 tekstregels per pagina.
Omvang 13 vel van 16. 208 blz. Voorwerk niet mee genummerd. Laatste tekstpagina 200.
Drukker is niet vermeld in de gebonden editie. Gebonden met kapitaalbandje boven en rondom rood op snee. Donkerblauw schutblad. Velaanduiding op eerste pagina van het vel onderaan, laatste velnummer 13.
Binder is niet vermeld.

1.2. Oorspronkelijk ingenaaide editie door privé persoon gekartonneerd met zwartlinnen rug. Het grijs papieren omslag met sierranden belettering in donkerblauw is opgeplakt op karton. Eerste omslag ingenaaide versie. De achterzijde van het omslag is verkeerd opgeplakt. de naam van de drukker Typ. Th. A. van Zeggelen, (M.J.P. van Santen) Amsterdam staat op zijn kop.
Omslagontwerp gelijk aan stofomslag van Een lent van vaerzen. Hierdoor kunnen wij stellen dat ook de gebonden editie met stofomslag is uitgeleverd en waarschijnlijk is dit ook het geval bij Eene illusie.
Formaat 12,8 x 19,2 cm.
Binnenwerk is verder gelijk.

2.1.Van Vliet 2, 3.
Gebonden in wit linnen band met decoratie en belettering in goud. Bandontwerp R.N. Roland Holst (1868-1938). Bandontwerp ook gebruikt voor Aan den weg der vreugde.
Jaar van uitgave is niet vermeld. Op titelpagina is vermeld ‘Tweede druk’.
Boekblokformaat 15,5 x 20,8 cm, bandhoogte 21,3 cm hoog.
Zetspiegel en overige gegevens gelijk aan de eerste druk. Nieuw zetsel maar regel op regel overgezet. Typografie titel-pagina en lettertype van velaanduiding gewijzigd.
Op pagina vier is vermeld: Typ. Th. A. van Zeggelen, (M.J.P. van Santen) Amsterdam, gelijk aan de aanduiding op het omslag van de eerste druk. Gebonden met kapitaalbandje boven. Velaanduiding op eerste pagina van het vel onderaan, laatste velnummer 13.
Binder is niet vermeld.

2.2 Gebonden in wit linnen band met decoratie en belettering in groen met sporen van goud. Bandontwerp R.N. Roland Holst (1868-1938). Bandontwerp ook gebruikt voor Aan den weg der vreugde.
Jaar van uitgave is niet vermeld. Op titelpagina is vermeld ‘Tweede druk’.
Boekblokformaat 15,5 x 20,8 cm, bandhoogte 21,3 cm hoog.
Zetspiegel en overige gegevens gelijk aan de eerste druk.
Vermoedelijk een testband in andere kleur, die ook gewoon verkocht is of het goud is verdwenen en de groene ondergrond zichtbaar geworden.

3.1.1 Van Vliet 4 en ook p. 337 : 4
Lichtgeel linnen band met decoratie in donkergeel en belettering in blauw en donkerrood. Bandontwerp: H.P. Berlage: serieband Werken van Couperus of Werkenband.
Op titelpagina is vermeld ‘Derde druk’, jaar van uitgave is niet vermeld.
Boekblokformaat 15,5 x 20,8 cm. Bandhoogte 21 cm.
Zetspiegel 7,8 x 13,1 exclusief paginacijfer. Zetbreedte 17 aug. Regelhoogte 13 punt, 27 tekstregels per pagina.
Omvang 11,¼ vel van 16. 180 blz. Laatste tekstpagina 169.
Gedrukt door Boek-, courant- en steendrukkerij G.J. Thieme, Nijmegen. Gebonden met kapitaalbandje boven. Aan rechterzijde niet schoon gesneden. Velaanduiding op eerste pagina van het vel onderaan, laatste velnummer 11*.
Binder is niet apart vermeld.

3.1.2 Extaze - VV 4 en ook p. 337, afb. 4

Lichtgeel linnen band met decoratie in donkergeel en belettering in blauw en donkerrood. Bandontwerp van H.P. Berlage, serieband Werken van Couperus of Werkenband. Op titelpagina is vermeld ‘Derde druk’, jaar van uitgave is niet vermeld. Nieuwe bindpartij, zeer waarschijnlijk de eerst in deze band. Op achterplat bindersvignet in blauw van binderij Brandt. Naatsteken 4 in plaats van 2, schutblad van lichtere kwaliteit. Band minder verkleurd, overige gegevens gelijk aan 3.1.1.

3.2. Van Vliet 8
Gebonden in grijs linnen band met decoratie en belettering in donker groen. Bandontwerp: R.N. Roland Holst gelijk aan tweede druk in wit linnen. Waarschijnlijk is de derde druk eerst verschenen in deze band en kort daarna ook in serieband van Berlage voor de Werken van Couperus.
Formaat 15,6 x 20,4 cm. Bandhoogte 21 cm.
Overige gegevens gelijk aan 3.1. Kapitaalbandje boven en onder.

3.3. Van Vliet Goedkope uitgaven (p.348): 26.
Gebonden in bruin linnen band met versiering rond de belettering, in zwart bedrukt. Serieband. In deze band zijn ook verschenen Antieke verhalen, Babel en Langs lijnen van geleidelijkheid.
Boekblokformaat 15 x 20,2 cm. Bandhoogte 21 cm. Rondom schoon gesneden, kapitaalbandje boven en onder. Binnenwerk is verder gelijk.

3.4. Gebonden in halflinnen serieband blauw linnen rug, platten met lichtblauw gestructureerd papier overtrokken, decoratie in grijs, belettering in donkerblauw. Serieband ook wel Oorlogsband of 'Behangband' genoemd. Niet in afgebeeld in Van Vliet. In deze band zijn verschenen: Aan den weg der vreugde, Dionyzos, Eene illuzie, Extaze, God en Goden, Herakles, Hooge troeven, Reis-impressies, Uit Blanken steden onder blauwe lucht, deel 2, Van oude menschen, de dingen, die voorbijgaan.
Boekblokformaat 15,2 x 20 cm. Bandhoogte 20,6 cm.

3.5 Extaze - VV 6

Genaaid gebrocheerd in papieren omslag met decoratie in donkergeel en belettering in blauw en bruin. Bandontwerp van H.P. Berlage, serieband Werken van Couperus of Werkenband. Omslag erg beschadigd en verkleurd. Formaat 15,5 x 22,2 cm. Overige gegevens gelijk aan 3.1.

Aangeboden in de series:

Uren van Ontspanning, deel 12,

Boeken uit de oude doos, deel 5

4.1.Van Vliet 9 en 10.
Gebonden in gebroken wit karton bedrukt met sierrand en monogram en belettering in paars, voorzien van stofomslag. Sierletter gebruikt niet gebruikt voor andere titels van Couperus.
Boekblokformaat 10,5 x 16,8 cm. Bandhoogte 17,3 cm Dikte boekblok 11 mm.
Zetspiegel 7,2 x 12,1 exclusief sprekende hoofdregel met paginacijfer. Zetbreedte 17 aug. Regelhoogte 13 punt, 25 tekstregels per pagina.
Omvang 12 vel van 16. 192 blz. Laatste tekstpagina 191.
Gedrukt door Boek-, courant- en steendrukkerij G.J. Thieme, Nijmegen. Gebonden zonder kapitaalbandjes. Velaanduiding op eerste pagina van het vel onderaan, laatste velnummer 12.
Bindervignet J.B&Z-A op achterplat.

Stofomslag van papier bedrukt in paars met decoratie. Ontwerp: R.N. Roland Holst voor tweede druk 1893; echter omgedraaid en LC monogram vervangen door blokje waarin schrijver en titel.
Van Vliet 9 is stofomslag, bandje is afbeelding 10.

4.2.1 Van Vliet 11 en 12
Gebonden in wit karton bedrukt met sierrand in blauw voorzien van stofomslag. Lettertype en sierrand gewijzigd. ondertitel ontbreekt en uitgever anders vermeld. Binnenwerk geheel gelijk ook de dikte van het papier gelijk aan 8 en 9. Bindervignet niet meer op achterplat.
Boekblokformaat 10,5 x 16,8 cm. Bandhoogte 17,3 cm. Dikte boekblok 11 mm.
Het omslag werd gebruikt voor de serie Boeken uit de oude doos en is gelijk aan Fidessa, Noodlot en Psyche. De serie werd in 1940 op de markt gebracht voor de prijs van 60 cent.
Stofomslag is Van Vliet 11, bandje is afbeelding 12.

4.2.2. Gebonden in wit karton identiek aan vorig nummer met bruin papieren stofomslag met uitgespaarde (witte) decoratie en belettering in rood en zwart. Het is gedrukt op dikker papier, waardoor het boek een halve cm dikker is. Deze variatie wordt niet door Van Vliet vermeld. Omslag is aan de dikte aangepast. Ten overvloede, het zetsel geheel hetzelfde, maar sporen die op eventuele slijtage duiden zijn door het papierverschil niet vast te stellen.
Boekblokformaat 10,5 x 16,8 cm, bandhoogte 17,3 cm hoog. Dikte boekblok 20 mm.

4.2.3 Uiterlijk geheel gelijk aan 10 maar met veel dikkere papier. Nieuwe bindpartij. De naaisteken zijn van deze editie anders dan bij nummer 4.2.2 met stofomslag.
Boekblokformaat 10,5 x 16,8 cm, bandhoogte 17,3 cm hoog. Dikte boekblok 20 mm.

Zie de bloemlezing Mozaïek

Zie Verzamelde werken, deel 2

7.1. Garenloos gebonden pocket in de serie Amstel boeken nummer 171 Bedrukt in twee kleuren blauw en zwart
Op titelpagina is 7e druk vermeld.
Formaat 11,3 x 18 cm.
Zetspiegel 8,6 x 13,6 exclusief paginacijfer. Zetbreedte 19 aug. Regelhoogte 11 punt, 36 tekstregels per pagina.
Omvang 8 vel van 16. 128 blz. Gedrukt aan vellen van 32. Laatste tekstpagina 124.
Gedrukt door Vonk & Co, Zeist. geen zichtbare velaanduiding.
Binder is niet apart vermeld.
Het omslagontwerp is van Cees van Dorland.

In de volgende talen zijn vertalingen van deze titel verschenen: Engels, Duits

Engelse uitgaven
Ecstasy: a study of Happiness

Amerikaanse uitgave
Ecstasy: a study of Happiness

Duitse uitgaven
Extase. Ein Buch vom Glück

Ekstase. Roman
.

Couperuscollectie